Bursztyn rówieński

Bursztyn rówieński to rodzaj bursztynu, który można znaleźć w obwodzie rówieńskim oraz innych regionach Ukrainy, oraz Białorusi. Często nazywany jest on również bursztynem ukraińskim.

Bursztyn ukraiński

Bursztyn rówieński powstał w późnym eocenie i wczesnym miocenie i jest on bardzo podobny pod tym względem do bursztynu bałtyckiego. Jego główne źródła znajdują się wzdłuż północno-zachodniego marginesu ukraińskiej tarczy krystalicznej w obwodzie rówieńskim oraz w obwodzie Homeckim na Białorusi. Bursztyn rówieński jest znany ze swoich licznych inkluzji owadów, które można również znaleźć w bursztynie bałtyckim. Między innymi można wśród nich znaleźć stawonogi takie jak Alicodoxa i mrówki oraz pajęczaki i roztocza.

V. Kolyada & E. Perkovsky / CC BY (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0)

Dzięki badaniom i znalezionym różnicom pomiędzy bursztynem rówieńskim a bursztynem bałtyckim możliwe zostało wysunięcie tezy, że od późnego eocenu po wczesny oligocen, Europa była pokryta dwoma obszarami ogromnych lasów. Bursztyn rówieński występuje naturalnie w wielu kolorach. Można go znaleźć w odcieniach żółtego, żółto-brązowego, pomarańczowego, czerwonego lub brązowego. Rzadziej w żółto zielonym lub jasnozielonym, a niezwykle rzadko w zielonym zabarwieniu. Jego przejrzystość jest różna i można znaleźć kamienie klarowne oraz całkowicie nieprzezroczyste. Mniejsze fragmenty mają tendencję do blaknięcia i zmieniania koloru. Większe (200-400 gram) mają bardziej stabilny kolor i nie blakną. Co ciekawsze, bursztyn ukraiński ma porównywalną zwartość kwasu bursztynowego co bursztyn bałtycki. Jednak to, co całkowicie go różni to obecność w składzie pierwiastków takich jak ołów, cynk, cyrkon oraz itr.

Kate Martynova / CC BY (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0)

Wykorzystywany jest od starożytnych czasów. Przedmioty wykonane z tego typu bursztynu zostały znalezione w rejonie Dniepru. W pełni ukształtowane znaleziska z bursztynu datowane są na okres paleolitu i neolitu Wiele z nich jest ukształtowana na trójkątne i okrągłe kształty. Znaleziska datowane są na 13 300 oraz 10 500 lat pne. Dodatkowo w pobliżu Dobraniczewki znaleziono niewielki posąg kobiety wykonany w całości z bursztynu, natomiast w dzielnicy Dubna, w kulistym grobowcu znaleziony wyrzeźbiony dysk, wykonany z bursztynu, który został udekorowany płaskorzeźbą przedstawiającą scenę polowania.

Wydobycie bursztynu ukraińskiego / Rówieńskiego

Skype87 / CC BY (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0)

Pomimo prehistorycznego wykorzystania, poszukiwania i wydobycie bursztynu rówieńskiego rozpoczęto dopiero w latach 90 XX w. W XX wieku używano go głównie do spalania, a nie rzemiosła. Od 2014 roku 90% wydobycia bursztynu na Ukrainie jest nielegalne, a jego handel jest kontrolowany przez grupy przestępcze. Bursztyn ukraiński jest wydobywany za pomocą wody, która pompowana jest w osady piaszczyste, co wypych bursztyn na powierzchnię. Źródła bursztynu najczęściej znajdują się na obszarach leśnych, które w celu jego wydobycia, są nielegalne wylesiane.

Źródła:

• Perkovsky, E. E.; Rasnitsyn, A. P.; Vlaskin, A. P.; Taraschuk, M. V., A comparative analysis of the Baltic and Rovno amber arthropod faunas: representative samples, African Invertebrates, 2007
• Engel, M.S.; Perkovsky, E.E., An Eocene bee in Rovno amber, Ukraine (Hymenoptera, Megachilidae), American Museum Novitates, 2006
• Perkovsky, E. E., Tropical and Holarctic ants in Late Eocene ambers, Vestnik Zoologii, 2016
• Michael J. Benton, David A. T. Harper, Introduction to Paleobiology and the Fossil Record [1 ed.], Wiley-Blackwell, 2009
• Henk L.C. Meuzelaar, Johan Haverkamp and Fred D. Hileman (Eds.), Pyrolysis Mass Spectrometry of Recent and Fossil Biomaterials: Compendium and Atlas, Elsevier Science Ltd, 1982