Historia Kaliningradzkiego Kombinatu Bursztynu

Kaliningradzki Kombinat Bursztynu – co to właściwie jest? Zacznijmy od początku. Powstał on w 1947 roku nieopodal złóż bursztynu (paleogeńskich) w miejscowości Jantarnyj (dawniej Palmnicken). Kaliningradzki Kombinat Bursztynu dzieli się na kopalnię Palmnikeńską (najstarszą i nieczynną), Primorskoje – czynną i Plażową, inaczej odcinek plażowy.

Była to najmłodsza kopalnia odkrywkowa na poziomie plaży, nieczynna. Kopalnia Palmnikeńska funkcjonowała w latach od 1912 do 1972 (Kostiaszowa, 1999), kopalnia Plażowa w latach od 1972 do 2001, natomiast kopalnia Primorskoje działała w latach od 1976 (Kostiaszowa, 1999). W czasie reform gospodarczych w 1993 roku kombinat uległ prywatyzacji i został przekształcony na spółkę akcyjną Russkij Jantar. Nieefektywna działalność i coraz większe zadłużenie doprowadziło do odwołania prywatyzacji przedsiębiorstwa (1997 rok) zgodnie z wyrokiem sądu. Przedsiębiorstwo państwowe Kaliningradzki Kombinat Bursztynu zostało ponownie utworzone, jednakże do dziś jest w stałym kryzysie, który szczególnie uzewnętrznił się podczas spadku wydobycia surowca. Największy spadek wydobycia surowca miał miejsce w 1997 roku, na co wpływ miały następujące zdarzenia:

• Reorganizacja przedsiębiorstwa miała wpływ na to, że w ciągu wielu miesięcy istniały dwa przedsiębiorstwa – spółka akcyjna i kombinat państwowy, co doprowadziło do chaosu w zarządzaniu produkcją.
• Długi, które narosły spowodowały, że kombinat wielokrotnie był odłączany od elektrowni, zaś kierownictwo zakładu było pozbawione środków na paliwo i remont urządzeń. To wszystko doprowadziło do długotrwałych przerw w funkcjonowaniu kopalń.

Tendencja zmniejszania się wydobycia jest zauważalna do dziś. Wyczerpanie się elementarnego źródła bursztynu na odcinku plażowym sprawia, że przywrócenie wydobycia tego surowca do poziomu od 700 do 800 ton rocznie w najbliższych latach jest niemożliwe. Wydobycie z „odcinka plażowego” wyniosło ponad 80% całej liczebności wydobywanego surowca. Dane Włodzimierza Borisenki (najważniejszego geologa kombinatu) przedstawiają różnicę w wydobyciu bursztynu na przełomie lat. W pierwszej połowie lat 1990 w 1m3 urobku wynosiła 2,5 kg, natomiast pod koniec dziesięciolecia spadła do 1,2 kg. Dane te wyraźnie wskazują, że zasoby odcinka plażowego wyczerpały się, a kopalnia aktualnie jest nieczynna.

Za czasów ZSRR planowano, że kopalnia Primorskoje będzie zakładem zachowującym wydajność 1000 ton bursztynu na rok, jednakże nie osiągnęła tak wysokiego poziomu wydobycia nawet w najlepszych latach funkcjonowania. Zgodnie z danymi od W. Borisenki, największe odnotowane wydobycie w kopalni miało miejsce w 1987 roku i wynosiło 230 ton. Najmniejsze zaś miało miejsce w 1998 roku i wynosiło 84 tony. Cała zawartość surowca w kopalni Primorskoje wynosiła średnio 1,4 kg w 1 m3 urobku. Porównując do odcinka plażowego, bursztyn wydobywany w tejże kopalni znacznie się różni. Przede wszystkim jest lepszego gatunku i występuje w bryłkach o większym rozmiarze. Oprócz ilości wydobycia bursztynu niezwykle istotna jest jakość uzyskanego surowca. Dane N. Pietuchowa (2000 rok) wskazują, że 4,7% stanowiły bursztyny frakcji > 32 mm, natomiast 40,5% frakcji < 8mm.

W kombinacie do początku roku 1990 funkcjonował rozwinięty system chemicznej przeróbki bursztynu mniejszych frakcji (przeznaczonych do produkcji lakierów i farb). Zaś od 1993 roku ten surowiec o niewielkiej ilości był magazynowany. Zgromadzono 2015 ton bursztynu (dane z maja 2001 r.). W marcu 2003 roku doszło do następnej reorganizacji kombinatu, na skutek czego rozpoczęto procedurę bankructwa, która obejmowała okres 18 miesięcy (wprowadzono nowy zarząd z zewnątrz). Ze względu na to, że przedsiębiorstwo stanowi państwową własność federalną, przysłana została z Moskwy ekipa kierowników i menadżerów, którzy mieli za zadanie przeprowadzić gwałtowne zmiany w produkcji i sanacji stanu finansowego.

Źródło: pgi.gov.pl / wikipedia.org